Spotkania z przeszłością

Wiecie, że w Ratuszu można zobaczyć kieł mamuta i czaszkę niedźwiedzia jaskiniowego? Taką możliwość stwarza otwarta hucznie w listopadzie nowa wystawa stała „Częstochowa – spojrzenie w przeszłość”. Ta zmiana to najlepszy prezent, jaki Muzeum Częstochowskie mogło wymarzyć sobie na inaugurację obchodów 120-lecia działalności.

Dodajmy, że dotychczas w tym samym miejscu (czyli na parterze), mieściła się dawna historyczna ekspozycja. Ta osiągnęła już pełnoletność, konieczna była więc modernizacja. Wszystko po to, by wystawa przyciągała uwagę zwiedzających w każdym wieku, a do tego była dostępna dla osób z niepełnosprawnościami ruchowymi czy dysfunkcjami wzroku. Nie ukrywano, że zmiany dedykowane są przede wszystkim najmłodszym pokoleniom, które dziś coraz trudniej zafascynować tym, co było. - Współczesna młodzież wyedukowana przez medialne środki przekazu jest bardziej wymagająca. Sama prezentacja artefaktów nie wystarczy. Stąd potrzeba zastosowania do rekonstrukcji dziejów nowoczesnych technik wizualnych – mówi dr hab. Jerzy Mizgalski, przewodniczący Rady Muzeum Częstochowskiego.

Historyk podkreśla, że zmodernizowana ekspozycja otwiera zupełnie nowy rozdział w historii instytucji. Konieczność dostosowania się do wymogów XXI w. dostrzega również dr hab. Marceli Antoniewicz, także zasiadający w Radzie Muzealnej, który wspomina czasy, gdy po raz pierwszy tworzono wystawę poświęconą dziejom naszego miasta. – Dla mnie osobiście to otwarcie było szczególną chwilą, ponieważ pierwszą stałą ekspozycję historii Częstochowy stworzyłem w tych murach - wraz ze wspaniałym zespołem częstochowskich artystów – w 1984 roku. Minęło 40 lat. Wszystko się starzeje, stąd potrzeba zmian.

Najnowocześniejsza ekspozycja

W tym przypadku były to właściwie wystawowe rewolucje - możliwe dzięki dofinansowania z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Gminy Miasta Częstochowy. Efektem wytężonych prac zespołu muzeum, zewnętrznych firm, zaprzyjaźnionych naukowców i wsparciu licznych instytucji jest właśnie najnowocześniejsza ekspozycja, jaką możemy pochwalić się w naszym mieście.

- W nowej odsłonie znacząco została rozwinięta opowieść historyczna o pradziejach ziemi częstochowskiej, mieście i jego mieszkańcach, która prezentowana jest m.in. za pomocą środków audiowizualnych. Dzięki stanowiskom multimedialnym i dostępnym aplikacjom zwiedzający mogą pogłębić swoją wiedzę. Stosowne wydruki przybliżają m.in. treść (najstarszych dokumentów dotyczących naszego państwa. Całość wzbogaca ikonografia, niejednokrotnie prezentowana w formie animacji – wylicza Katarzyna Ozimek, dyrektor Muzeum Częstochowskiego.

Ponad pół tysiąca artefaktów

Nowoczesna wystawa licznie przyciąga zwiedzających. Największym wabikiem są z pewnością szczątki wymarłych zwierząt z epoki lodowcowej. Co jeszcze? Wymieniać trzeba by naprawdę długo, bo artefaktów jest ponad pół tysiąca. Wśród nich np. gliniane grzechotki i figurki zoomorficzne z epoki brązu, ornamentowane naczynia ceramiczne, uzbrojenie wojownika wandalskiego z okresu wpływów rzymskich. Zaciekawić może i pas kontuszowy typu słuckiego, i miecz z XIV wieku, ale też przedmioty codziennego użytku, jak choćby cynowe dzbanki, skarbonka, misa, świeczniki, moździerz…oraz monety średniowieczne i te pochodzące z późniejszego okresu I Rzeczpospolitej.

Zwiedzający mają okazję zapoznać się również z treścią najstarszych dokumentów dotyczących naszego miasta. Po raz pierwszy zaprezentowano bowiem niepublikowane dotychczas plany Częstochowy, w tym ten pochodzący ze zbiorów Archiwum Narodowego w Szwecji.

Tajemnicze początki Częstochowy

Ponieważ otwarcie nowej wystawy to muzealne święto, spotęgowane jeszcze jubileuszowymi okolicznościami, muzeum – zgodnie z zapowiedzią – przygotowało bogaty program wydarzeń towarzyszących „Częstochowie – spojrzeniu w przeszłość”. Stąd spotkania, wykłady, oprowadzania, warsztaty…

Najbliższe z wydarzeń towarzyszących odbędzie się już we wtorek, 26 listopada o godz. 17.00. W Ratuszu przypomniane zostaną okoliczności ustanowienia i upadku konstytucji z 3 maja 1791 roku. Opowie o tym prof. dr. hab. Andrzej Stroynowski z Instytutu Historii częstochowskiego Uniwersytetu Jana Długosza. Z kolei ostatniego dnia listopada (o tej samej godzinie) poznamy „Tajemnicze początki Częstochowy. Problem założyciela i czasu lokacji miasta”. Wszystko za sprawą wykładu dr. Karola Nabiałka z Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W najbliższych tygodniach zaplanowano jeszcze jeden wykład „Pochodzenie Polaków w świetle najnowszych badań genetycznych” - dr. Łukasza Maurycego Stanaszka z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. To wydarzenie odbędzie się 4 grudnia, znów o godz. 17.00.

By sprowokować do rozmów

Tego samego dnia w Ratuszu warto być jednak godzinę wcześniej, bo zaplanowano jeszcze „Spotkania z przeszłością”, czyli oprowadzenie kuratorskie z Magdaleną Wieczorek-Szmal z Działu Archeologii i Małgorzatą Szczęsną z Działu Historii. Spodziewajcie się fascynujących opowieści, także tych rodem z wykopalisk.

- Na wystawie prezentujemy zabytki archeologiczne, które gromadzone są przez Muzeum Częstochowskie od lat 50. XX wieku. Z każdym z nich wiąże się historia ich odkrycia, prowadzonych wykopalisk i archeologów, których badania posłużyły również stworzeniu narracji ekspozycji. Wiele z tych artefaktów zostało odkrytych podczas prac wykopaliskowych prowadzonych przez byłych i obecnych archeologów Muzeum Częstochowskiego - opowiada Magdalena Wieczorek-Szmal, koordynatorka projektu modernizacji wystawy.

Podczas oprowadzań będzie można nie tylko wiele usłyszeć, ale i o wszystko zapytać. - Naszym celem było stworzenie ekspozycji, która zaciekawi, sprowokuje do rozmów i zadawania pytań. Będziemy rozmawiać o mieszkańcach jurajskich jaskiń, o odkryciu Neandertalczyka na Jurze, ale także o pochodzeniu Polaków w świetle najnowszych badań genetycznych, o tajemniczych początkach Częstochowy, lokacji miasta… - zapewnia przedstawicielka muzealnego Działu Archeologii.

Z heraldyką za pan brat

Muzeum przyszykowało propozycje nie tylko dla dorosłych miłośników historii. Już 14 grudnia zaprasza całe rodziny na weekendowe warsztaty. W samo południe uczestnicy będą „Z heraldyką za pan brat”. Dowiedzą się więcej o herbie – jako znaku i jego symbolach. Potem – już w części praktycznej, wykonane zostaną odlewy wybranych herbów, a mali i duzi będą je dekorować – oczywiście zgodnie z zasadami heraldyki.

Wprowadzona została też oferta dla szkół, uczniowie mogą wziąć udział np. w lekcji o pradziejach naszego regionu połączonej z grą archeologiczną. Takie zajęcia należy jednak wcześniej umówić telefonicznie (nr to 504 757 502). Ciekawostką i nowością są z kolei warsztaty dla dzieci i dorosłych z dysfunkcją wzroku – „Zmysły a archeologia” z wykorzystaniem kopii zabytków, na które również należy umawiać się indywidualnie. Wszystkie szczegóły można znaleźć na stronie www.muzeumczestochowa.pl.

Fot. Łukasz Kolewiński (otwarcie wystawy)

9 listopada w Ratuszu otwarto nową wystawę stałą "Częstochowa – spojrzenie w przeszłość". Tym wydarzeniem Muzeum Częstochowskie zainaugurowało obchody 120-lecia działalności. Ekspozycja obejmuje ponad 500 artefaktów.